gólna charakterystyka węża: Boa tęczowe są gatunkiem dość popularnym w hodowlach terrarystycznych, ze względu na łatwość w hodowli, nieduże rozmiary i ładny wygląd. Nie potrzebują również specjalnych warunków, wystarczy odpowiednia temperatura i terrarium. Najbardziej popularnymi odmianami są Epicrates cenchria cenchria (Boa brazylijski) i Epicrates cenchria maurus (Boa kolumbijski). Niestety dość dużą część odmian tego węża bardzo ciężko dostać. Węże spokojne, bardzo rzadko wykazują agresywność wobec ludzi. Zdenerwowane potrafią „syczeć”. Węże te w naturze osiągają do 2,5 metra. W terrarium zazwyczaj osiągają od 1,2 do 1,5 metra długości. Najpopularniejsze z nich: Boa brazylijski - jest odmianą dorastającą nawet do 1,8 metra, a boa kolumbijski średnio osiąga około 1,2 - 1,5 metra. Ciało masywne, ale szczupłe. Przy dobrej opiece i warunkach panujących w terrarium mogą dożyć nawet 20-25 lat, średnia długość życia to 12-15 lat. Wyraźnie wyodrębniona trójkątna głowa, ubarwienie zależy od podgatunku. Na dolnej części głowy, pod wargą znajdują się praktycznie niewidoczne termoreceptory. Najładniej ubarwiony jest gatunek nominalny E. c. cenchria. Węże podczas dnia, gdy terrarium jest oświetlone mają wyblakłe kolory skóry, w nocy gdy oświetlenie jest wyłączone nabierają mocniejszych barw (u swoich maurusów zauważyłem pojawianie się po bokach ciała mocno wiśniowo-brązowych plam, a biały brzuch ciemnieje). Boa tęczowy należy do węży aktywnych w nocy, poluje głównie o zmierzchu i wczesnym świcie. Choć w dzień możemy również bez problemu zauważyć jak przemyka po terrarium, lecz łatwo go wtedy spłoszyć. Zasięg występowania jest znaczny, dlatego warunki panujące w terrarium powinny być odpowiednie dla danego podgatunku. Zamieszkują tereny od tropikalnych lasów równikowych po przez obszary podmokłe, a nawet strefę suchą. Podgatunki: E. c. cenchria - Brazylijski boa tęczowy, podgatunek najintensywniej i najładniej ubarwiony z ze wszystkich odmian. Jego wzór jest jaskrawy i pozostaje taki również po osiągnięciu dojrzałości. Kolor podstawowy to wiśniowo-beżowy, wzdłuż grzbietu biegną jaskrawe czarne pierścienie, wewnątrz których tło jest jaśniejsze od umaszczenia podstawowego, po bokach ciała czarne owale z jasnymi półksiężycami. Występuje głownie w Amazonii, południowej Wenezueli i na wybrzeżu Gujany Francuskiej. E. c. maurus - Kolumbijski boa tęczowy, gatunek najpopularniejszy w polskich hodowlach. Dorosłe osobniki tej odmiany są praktycznie jednobarwne szczególnie samce, u samic można zauważyć słabo widoczne pierścienie na całym ciele. Podgatunek najmniej zróżnicowany kolorystyczne. Młode bardzo podobne do Boa brazylijskiego jednak po około roku wzory zanikają i węże przybierają kolory dorosłego osobnika. Występuje od Kostaryki do północnej Kolumbii i Wenezueli, także północna Gujana Francuska, Trynidad i Tobago oraz wyspy Margarita. E. c. crassus - podgatunek gujański, bardzo często można go spotkać w hodowlach. Jest nieco mniejszy od podgatunku kolumbijskiego, jednak jest wyraźniej i ładniej od niego ubarwiony. Istnieje spór co do przynależności tego podgatunku do odmiany paragwajskiej, gdyż nie posiada on własnej nazwy łacińskiej. Jednak większość biologów uznaje go jako osobny podgatunek. Występowanie - południowa Brazylia, Paragwaj i północna Argentyna. E. c. crassus(2) - Paragwajski boa tęczowy. Znacznie rzadszy od podgatunku gujańskiego. Nie wszyscy badacze wyróżniają go jako osobny podgatunek. Ubarwieniem najbardziej przypomina argentyńskiego. Jego wzór również jest mniej regularny jednak również bardziej rozmyty od podgatunku argentyńskiego. Ubarwienie węża jest też znacznie ciemniejsze. E. c. alvarezi - Argentyński boa tęczowy, podgatunek najmniejszy. Wzorem ubarwienia odbiega nieco od pozostałych. Jest on mniej regularny i mniej wyraźny od podgatunku brazylijskiego, ale wyraźniejszy niż u podgatunku kolumbijskiego i gujańskiego. Półksiężyce na bokach ciała są wyraźnie szersze. W większym stopniu niż u innych przeważają kolory szare zaś sam wąż jest ogólnie jaśniejszy. W naturze występuje w Argentynie. E. c. gaigei - Peruwiański boa tęczowy. Największy podgatunek wśród boa tęczowych. Ubarwieniem zbliżony do podgatunku brazylijskiego. Charakterystyczną cechą tej odmiany są większe łuski niż u pozostałych podgatunków. Praktycznie nie występujący w hodowlach terrarystycznych. Zamieszkuje wschodnie niziny Boliwii i Peru. E. c. barbouri - podgatunek występujący na wyspie Marajo, u ujścia Amazonki. Ubarwienie zbliżone do boa brazylijskiego, ale mniej wyraziste. Posiada duże łuski, podobnie jak podgatunek peruwiański. Praktycznie nie występuje w hodowlach, nawet zagranicznych. E. c. Assisi - Brak doniesień o obecności tego podgatunku w hodowli terraryjnej. Występowanie - regiony od Piaui do północnej Bahia, Caatina - Brazylia. E. c hygrophilus - Podgatunek ten występuje w rejonie Estado do Amazonas i regionie rzeki Rio Doce, Estado do Espiritu Santo - Brazylia. W terrarystyce nie spotykany. Terrarium: Terrarium powinno być przestronne i w miarę wysokie, typu wilgotnego (podgatunki które są dostępne w Polsce). Terrarium urządzamy tak aby jak najbardziej odzwierciedlało las tropikalny. Wsadzanie żywych roślin nie ma raczej sensu, gdyż i tak zostaną one zniszczone przez przemieszczającego się gada. Minimalne rozmiary powierzchni dna to 3/4 na 1/2 długości węża, wysokość terrarium to 1/2 długości osobnika. Najlepiej gdy zapewnimy naszemu pupilowi jak największe terrarium. Każdy następny wąż to 20% objętości terrarium więcej. Jako podłoże możemy zastosować włókno kokosowe (ja tą formę podłoża preferuję, według mnie najlepiej się sprawuje w terrariach, łatwo ją wymienić, wyjąć odchody, bardzo dobrze utrzymuje wilgoć i przy tym ładnie wygląda), torf z piaskiem, torf, kostka kokosowa, niektórzy polecają, żwirek, gazety, ręczniki papierowe, trociny (uważam, że nie przypomina to naturalnego podłoża, brzydko wygląda, a na dodatek pupil może sobie na nich zrobić krzywdę). Terrarium powinno mieć bardzo dobrą wentylacje, co zapobiegnie powstawaniu grzybów i różnych pasożytów. Wentylacja powinna stanowić 1/3 powierzchni ściany bocznej, najlepiej aby wentylacja znajdowała się na skos od siebie(na jednej ścianie na górze, a na drugiej na dole). W terrarium umieszczamy konary, półki dostosowane do ciężaru węża, boa tęczowe lubią wspinaczkę. W terrarium powinny znaleźć się również miejsca w których wąż może się schować (np. wydrążone pnie), najlepiej aby było ich tyle ile osobników w danym pomieszczeniu. Wielkość powinna być taka, aby wąż mógł ciasno się w niej zmieścić. Należy je ulokować w chłodnych rejonach terrarium. W miejscach w których wąż często się wyleguje należy umieścić źródło ciepła, żarówkę lub też promiennik. Wszystkie źródła ciepła powinny być zabezpieczone tak, aby wąż nie mógł się o nie poparzyć czy też ulec porażeniu prądem. Temperatura w zależności od podgatunku w dzień powinna wnosić nawet 35 stopni Celsjusza w najcieplejszym miejscu, a w najchłodniejszym około 25 w nocy około 22 stopni dla podgatunku kolumbijskiego, a dla podgatunku brazylijskiego będzie to 31-21 dzień, a noc 22-20 stopni Celsjusza. Oświetlenie w terrarium nie powinno być za jasne, w okresie aktywności węży terrarium oświetlamy około 12-14 godzin w okresie zimowania około 8 godzin. W terrarium powinien znaleźć się basen dostosowany do wielkości węża, tak aby cały wąż mógł się spokojnie zanurzyć w wodzie. Boa tęczowy lubi wylegiwać się również w wodzie, szczególnie po obfitym posiłku lub też przed wylinką. Woda powinna mieć temperaturę 24 - 26 stopni Celsjusza. Często do wody oddawane są odchody. Ważnym elementem w hodowli Boa tęczowych jest odpowiednia wilgotność, którą daje basen i częste spryskiwanie terrarium letnią, najlepiej przegotowaną wodą. Nieodpowiednia wilgotność może spowodować: choroby, odwodnienie, spadek apetytu, zaburzenia wylinki, może również doprowadzić węża do śmierci. Wilgotność która powinna wynosić w okresie aktywności węży w zależności od podgatunku około 70 - 75%, w ciągu dnia, nocą nawet 80% (podgatunek brazylijski) i 60 - 70% dla boa kolumbijskiego. Żywienie: Boa tęczowe karmimy szczurami, myszami, mogą też to być kurczęta, małe świnki morskie i króliki, dopasowane do wielkości węża. Z moich obserwacji wynika, iż są dość dużymi żarłokami. Należy uważać by nie przekarmiać węża, gdyż wpływa to na jego kondycję, zdrowie, a nawet na rozmnażanie. Otłuszczona samica może urodzić mniej zdrowych węzy. Częstotliwość karmienia dostosowujemy do kondycji, zdrowia i częstotliwości opróżnień i warunków panujących w terrarium. Dorosłe węże należy karmić co 2-3 tygodnie w zależności od ilości zjedzonego pokarmu, młode raz na 5 dni., można karmić częściej. Węże te bez problemu przyzwyczajają się do martwego pokarmu. Brak apetytu u węża, może być spowodowany zbliżającą się wylinką, podczas okresu godowego lub też gdy samica jest zapłodniona, ale również może być spowodowany chorobą. Przy karmieniu węża żywym pokarmem należy pilnować, aby posiłek został zjedzony, zostawianie żywego szczura czy jakiegokolwiek innego żywego pokarmu jest niedopuszczalne. Wąż może zostać pogryziony, a możliwe jest też, że nawet zabity przez swoją ofiarę. Również zwracajmy uwagę podczas karmienia, a szczególnie po karmieniu czy wąż nie poluje na następną i nie przymierza się do zaatakowania naszej ręki. Po karmieniu należy umyć ręce, aby pozbyć się zapachu ofiary, gdyż ukąszenia nie sprawiają problemów, ale są bolesne i krwawiące. Rozmnażanie: Rozróżnienie dorosłych osobników nie sprawia większych kłopotów, tak jak u większości dusicieli samce po obu stronach kloaki mają pazurki odbytowe, są to pozostałości po tylnych kończynach i służą do stymulacji partnerki. U samicy pazurki odbytowe są słabo widoczne, albo w ogóle ich nie widać. Młode osobniki należy sondować u doświadczonych terrorystów lub też weterynarzy. Płeć również można ocenić po długości ogona, u samców ogon jest znacznie dłuższy niż u samic i sięga ponad 12% długości ciała, u samicy nie przekracza 8% długości ciała. Samce posiadają również znacznie grubszą nasadę ogona. Czas godów u Boa tęczowych trwa około 3 - 4 tygodnie, przypadające na zakończenie pory deszczowej, zazwyczaj wrzesień - listopad. Z rozmnażanie Boa tęczowych nie ma większego problemu, chętnie kopulują, stymulacje godów wspomaga obniżenie temperatury o około 4 - 5 stopni Celsjusza od średniej temperatury, obniżeniem wilgotności do 50% - 60% i skrócenie dnia do 8 godzin oraz rozdzielenie jeśli były dotychczas trzymane razem. Aby dopuścić parkę do kopulacji, samica powinna ważyć przynajmniej 1,5 kg, dojrzałość płciową osiągają po koło 3-5 lat, zależnie od podgatunku i warunków karmienia. Łączona para nie powinna być ze sobą spokrewniona. Ciąża trwa od około 120 do 200 dni, zależnie od warunków w jakich samica jest trzymana, oraz od ilości młodych. Węże te są żyworodne, co znacznie ułatwia rozmnażanie. Najczęściej we wczesnym okresie ciąży samica przyjmuje pokarm, a potem już odmawia przyjęcia go na czas ciąży. Samica rodzi najczęściej od kilku do 30 węży. Po urodzeniu młode mają około 20 - 35 cm. Młode boa umieszczamy w małych grupkach w sterylnych pomieszczeniach, w których panuje 28 - 30 stopni Celsjusza i wilgotność wynosi około 80%. Po pierwszej wylince spożywają swój pierwszy pokarm.